Operacyjne leczenie zaćmy to obecnie najskuteczniejsza metoda usuwania katarakty, niezależnie od rodzaju choroby, jej umiejscowienia w soczewce czy stadium rozwoju. Zaćma, jako choroba oczu pojawiająca się przede wszystkim u osób starszych i powodująca stopniowe pogarszanie się ostrości i jakości wzroku aż do całkowitej jego utraty powinna zostać zdiagnozowana i leczona jak najszybciej – tylko tak możliwe jest zwiększenie szans na całkowity sukces operacji i odzyskanie bardzo dobrego stopnia widzenia. Wewnętrzne zmiany zachodzące na soczewce oka w związku z kataraktą nie są odwracalne, przez co właśnie jedynym rozwiązaniem skutecznym w leczeniu zaćmy jest usunięcie starej soczewki i zastąpienie jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Jak jednak przebiega tego typu operacja i jak należy się do niej przygotować?
Badanie kwalifikacyjne – przygotowanie do zabiegu
Operacja usunięcia zaćmy jest zabiegiem prowadzonym w warunkach ambulatoryjnych, co w praktyce oznacza że pacjenci nie są poddawani przed nią klasycznemu procesowi przedoperacyjnemu czy wprowadzani pod narkozę. Niemniej jednak szczegółowa diagnostyka pacjenta prowadzona w momencie kwalifikacji go do zabiegu pozwala sprawdzić dokładnie stan oczu, określić precyzyjnie wady dioptryczne, sprawdzić ciśnienie w oku i stan dna oka, a w końcu wybrać odpowiednią do wszczepienia danemu pacjentowi soczewkę wewnątrzgałkową.
W OneDayClinic wyleczysz zaćmę szybko i komfortowo. Sprawdź naszą ofertę!
Pacjent zgłaszający się na zabieg powinien być w dobrej kondycji zdrowotnej, podobnie jak w przypadku innych operacji. Przeziębienia i choroby wirusowe mogą stanowić przeszkodę do wykonania zabiegu i przesunąć go na późniejszy termin. W dniu zabiegu nie należy stosować kremów do twarzy i makijażu, gwarantując maksymalną czystość obszaru operacyjnego (która i tak zostanie dodatkowo oczyszczona przez chirurga przed zabiegiem). W tym miejscu przechodzimy do właściwej procedury usuwania zaćmy, która dzięki nowoczesnym technologiom i postępom w dziedzinie mikrochirurgii trwa dziś nie dłużej niż pół godziny.
Przebieg operacji zaćmy krok po kroku
Fakoemulsyfikacja jest dziś jedną z najskuteczniejszych i najpowszechniej stosowanych metod usuwania zaćmy na całym świecie. Aby jednak mogła osiągnąć swoją najwyższą wydajność konieczne jest odpowiednie przygotowanie przedoperacyjne i dokładne zaplanowanie kolejnych kroków operacji od znieczulenia, przez przygotowanie pola operacyjnego i narzędzi, wykonanie nacięcia, rozbicie soczewki, oczyszczenie torebki oka i implantację soczewki sztucznej, aż do zamknięcia pola operacyjnego i zakończenia zabiegu[1].
Krok I: znieczulenie
Operacja zaćmy wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, podawanym do oka w formie kropli do oczu uzupełnianymi często o dodatkowy lepki płyn pogłębiający działanie kropli znieczulających. W przypadku gdy pacjent jest bardzo niespokojny lub z powodów zdrowotnych nie potrafi usiedzieć spokojnie podczas zabiegu możliwe jest zastosowanie pełnej narkozy, choć oczywiście ze względu na niewielką skalę zabiegu nie jest to często praktykowane.
Przygotowanie pacjenta do zabiegu polega na całkowitym odkażeniu i oczyszczeniu skóry wokół oka, rzęs oraz powierzchni oka z wykorzystaniem specjalnego środka antyseptycznego (Povidone Iodine). Obszar operacyjny jest następnie zabezpieczany (rzęsy zasłania się stosowanymi dookoła oka gazikami, gdyż ich całkowite odkażenie jest niemożliwe), a samo oko przytrzymywane jest w pozycji otwartej za pomocą rozwórki, która zapobiega mimowolnemu mrużeniu oczu przez pacjenta.
Krok II: nacięcie oka
Chirurg wykonujący operację zaczyna proces od wykonania niewielkiego nacięcia (maksymalnie 3mm), przez które wprowadzane będą narzędzia do rozbicia i usunięcia starej oraz umiejscowienia nowej soczewki w odpowiednim miejscu. Na etapie tym wykonuje się też kapsulorekcję, dzięki której możliwe jest precyzyjne wykonanie otworu do umiejscowienia sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej i swobodne operowanie narzędziami w trakcie pracy[2].
Krok III: rozbicie zmętniałej soczewki
Fakoemulsyfikacja to metoda wykorzystująca fale ultradźwiękowe w celu precyzyjnego i bezpiecznego rozbicia zmętniałej soczewki na części, które można z powodzeniem usunąć całkowicie z dna torebki soczewki. Sama torebka pozostaje w oku, tworząc podstawę dla nowej soczewki wewnątrzgałkowej. Jednocześnie z umieszczeniem w oku fakoemulsyfikatora, chirurg wykorzystuje drugie narzędzie – specjalny mikroskopijny „odkurzacz”, który natychmiast zasysa rozbite cząstki soczewki i oczyszcza dno torebki oka.
Krok IV: mocowanie soczewki wewnątrzgałkowej
Prawidłowe umieszczenie soczewki wymaga od chirurga nie lada precyzji, jako że każde odchylenie od ustalonego kąta jej ułożenia może spowodować brak oczekiwanych rezultatów. Zarówno przy oczyszczaniu dna oka, jak i przy umieszczaniu soczewki we właściwym miejscu konieczne jest upewnienie się, że żadne elementy soczewki nie są podwinięte lub źle ulokowane – każdy błąd może oznaczać tu zwiększone ryzyko zapalenia, podrażnienia lub relokacji soczewki w trakcie gojenia się oka[3].
Krok V: zakończenie zabiegu
Zabieg usunięcia zaćmy kończy się ostrożnym usunięciem narzędzi z pola operacyjnego i zabezpieczeniem nacięcia w celu ułatwienia jego gojenia się. Jako że nacięcia nie są tu większe niż 2-3 milimetry, oko dość szybko regeneruje się samodzielnie – nie ma tu potrzeby zakładania opatrunków czy hospitalizacji po operacji. Praca lekarza nie jest jednak zakończona aż do momentu całkowitego zagojenia się oka, a kontrolowanie go pod kątem ewentualnego podrażnienia i stanów zapalnych, przemieszczania się soczewki czy rosnącego ciśnienia wewnątrzgałkowego to podstawa opieki pooperacyjnej.
Operacja zaćmy – nowe perspektywy
Choć fakoemulsyfikacja widziana jest dziś jako złoty standard operacji zaćmy stosowany we wszystkich najlepszych klinikach na całym świecie i jako taka nie stanowi większego zagrożenia dla samych pacjentów, wielu specjalistów w dalszym ciągu pracuje nad nowymi metodami usprawniającymi przebieg zabiegu i proces rekonwalescencji. Zastosowanie lasera do wykonywania nacięć na oku czy rezygnacja z ultradźwięków na rzecz łagodniejszych metod rozbijania soczewki to tylko część pomysłów, w których kierunku rozwija się współczesna okulistyka.
Potrzebujesz operacji zaćmy? Dowiedz się więcej!
[1] Roger F. Steinert, MD, https://crstoday.com/articles/2011-may/the-basics-of-phacoemulsification/
[2] https://emedicine.medscape.com/article/1844198-technique
[3] https://crstoday.com/articles/2011-may/the-basics-of-phacoemulsification/