Współczesna okulistyka dysponuje zaawansowanymi narzędziami diagnostycznymi umożliwiającymi rozpoznawanie i leczenie zróżnicowanych chorób narządu wzroku. Jednym z tych narzędzi jest nowoczesny tomograf siatkówkowy pozwalający na przeprowadzenie badania OCT. Dzięki niemu możliwe jest znacznie szybsze wykrywanie zmian w obrębie dna oka. Na czym polega badanie OCT, kiedy należy je wykonać i jak się do niego przygotować?
Czym jest OCT?
Badanie OCT, czyli optyczna koherentna tomografia dna oka, jest nowoczesnym badaniem pozwalającym na ocenę narządu wzroku. W odróżnieniu od innych metod diagnostycznych, które przedstawiały wyłącznie obraz powierzchni oka, OCT pozwala na uzyskanie modelu przekroju tkanki i dokładny pomiar grubości siatkówki. Badanie należy do grupy badań obrazowych. Dzięki niemu lekarz okulista jest w stanie zobaczyć zarówno przednią, jak i tylną część gałki ocznej, w tym znajdującą się z tyłu plamkę żółtą. Dużą zaletą optycznej koherentnej tomografii dna oka jest jej bezinwazyjność, która sprawia, że badanie to może zastąpić wymagającą podanie dożylnego kontrastu angiografię fluoresceinową.
Jak wygląda badanie OCT oka?
Badanie okulistyczne OCT jest nowoczesną metodą diagnostyczną wykorzystującą skaning optyczny. Na około 15-20 minut przed badaniem oczy pacjenta zostają zakropione kroplami rozszerzającymi źrenice, co ułatwia lekarzowi okuliście dokładne zbadanie dna oka wraz z plamką żółtą. Podczas OCT pacjent siada naprzeciwko aparatu diagnostycznego i opiera głowę na specjalnej podpórce. Pozostając nieruchomo, pozwala przeprowadzającemu badanie specjaliście obserwować na ekranie dno oka i rejestrować przekrój wybranych elementów. Optyczna koherentna tomografia dna oka trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut, przebiega całkowicie bezkontaktowo, bezinwazyjnie i bezboleśnie.
Co wykrywa badanie OCT?
Badanie oczu OCT cechuje się niezwykłą precyzją, porównywalną do mikroskopowej analizy pobranego operacyjnie wycinka tkanki. Umożliwia dokonanie analizy współczynnika odbicia światła od poszczególnych warstw siatkówki, co pozwala na bardzo wczesne wykrycie zmian zarówno w przedniej, jak i tylnej części gałki ocznej.
OCT oczu wykorzystywane jest do wykrywania zmian jaskrowych, zmian grubości siatkówki i zwyrodnień plamki żółtej.
Pozwala ponadto analizę kondycji tarczy nerwu wzrokowego. Badanie OCT plamki i siatkówki oka jest często profilaktycznie zlecane pacjentom w podeszłym wieku, u których występuje szczególnie wysokie ryzyko rozwoju jaskry.
OCT oka – jak się przygotować?
OCT oczu nie wymaga od pacjenta szczególnych przygotowań. Badanie trwa krótko i pozwala na szybki powrót do normalnego funkcjonowania. Jedyny dyskomfort, na jaki narażony jest pacjent, wynika z zastosowania kropli rozszerzających źrenice, które powodują zwiększoną wrażliwość na bodźce wzrokowe, przede wszystkim światło, oraz ogólne pogorszenie widzenia. Do czasu ustąpienia tych objawów mogą występować trudności w czytaniu i wykonywaniu innych czynności wymagających precyzji widzenia. W tym czasie odradzane jest kierowanie pojazdami mechanicznymi, dlatego warto udać się na badanie OCT z osobą towarzyszącą, która poprowadzi samochód, lub skorzystać z taksówki.
Kiedy należy wykonać badanie OCT oka?
Badanie OCT oka należy wykonać w diagnostyce schorzeń siatkówki oraz w procesie rozpoznania i leczenia jaskry – choroby, w której przebiegu może dojść do całkowitej i nieodwracalnej utraty wzroku. Dzięki tomografii oka możliwa jest ocena wielkości uszkodzenia włókien nerwu wzrokowego powstałego na skutek jaskry. OCT plamki żółtej powinno być ponadto wykonane przy profilaktyce i diagnostyce zmian chorobowych tej niezwykle istotnej dla procesu widzenia części dna oka. Wśród wskazań do wykonania badania OCT należy wymienić przede wszystkim:
- otwór w plamce,
- obrzęk plamki,
- zwyrodnienie plamki związane z wiekiem,
- zwłóknienie przedplamkowe,
- makulopatię cukrzycową,
- centralną retinopatię surowiczą.
OCT oczu powinno być wykonywane u osób ze zdiagnozowaną cukrzycą w celu zapobiegania utracie wzroku, do której może dojść na skutek zmian cukrzycowych. Innymi osobami, które powinny poddać się tomografii dna oka, są pacjenci cierpiący z powodu nadciśnienia tętniczego, a także osoby z wadami wzroku, przede wszystkim wysoką krótkowzrocznością. Badanie powinno być również wykonane w przypadku powracających migren, uczucia ucisku na gałkę oczną oraz bólu i wytrzeszczu oczu. Wskazaniem do tomografii dna oka są także nietypowe doznania wzrokowe w postaci nagłych błysków, mroczków, zaciemnienia, podwójnego widzenia oraz zawężonego pola widzenia, które mogą wskazywać na zaburzenia w obrębie siatkówki. Badaniu OCT siatkówki powinny się ponadto poddać kobiety w trzecim trymestrze ciąży z dużą wadą wzroku.
Badanie OCT – cena
Koszt prywatnego wykonania badania OCT oczu zależy przede wszystkim od miasta oraz placówki medycznej, w której ma być ono przeprowadzone. Ceny wahają się od 150 do 250 złotych. Za tę cenę można jednak skrócić czas oczekiwania na badanie, co przyspieszy postawienie diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Badanie OCT na NFZ
Badanie OCT należy do badań, które można wykonać bezpłatnie, korzystając z finansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia. By skorzystać z tomografii dna oka w ramach refundacji, niezbędne jest uzyskanie skierowania od lekarza oraz wybór placówki, która posiada podpisaną umowę z NFZ.
Interpretacja wyników badania OCT oka
Odczyt danych uzyskanych w trakcie badania OCT stanowi skomplikowane zadanie polegające na zestawieniu wielobarwnych wydruków z wynikami wzorcowymi. Do przeprowadzenia poprawnego porównania niezbędne jest posiadanie fachowej wiedzy w tym zakresie. Z tego powodu zarówno odczyt, jak i późniejsza interpretacja wyników tomografii dna oka powinna zostać przeprowadzona przez doświadczonego okulistę.
Normy badania OCT oka
W trakcie badania OCT ocenie poddawana jest morfologia oka – odnotowane zostają wszelkie zmiany w obrębie jego przekroju oraz struktury. Wynik tomografii dna oka wskazuje wszelkie odchylenia od normy wzorcowej i umiejscawia je na skali, na której wyodrębnione są trzy obszary. Zielony oznacza normę, żółty wartości graniczne, a czerwony wskazuje na nieprawidłowości. Na wydruku z badania widoczna jest przebiegająca przez te obszary czarna linia wskazująca aktualny stan zdrowia gałek ocznych pacjenta.
Pacjenci powinni mieć świadomość, że nie każdy wynik badania OCT poniżej normy stanowi powód do niepokoju. Interpretację odczytów należy zostawić specjalistom, którzy zadecydują o dalszym postępowaniu – rozpoczną leczenie, zlecą przeprowadzenie dodatkowych badań lub polecą dalszą obserwację i regularne kontrole wzroku.
W OneDayClinic zapewniamy pacjentom nowoczesną i kompleksową diagnostykę schorzeń narządu wzroku. Zapraszamy do wykonania badania OCT oraz konsultacji jego wyników do naszych klinik we Wrocławiu przy ulicy Strzegomskiej, oraz w Opolu przy ul. Ozimksiej.
