Cukrzyca to choroba cywilizacyjna, upośledzająca działanie ludzkiego organizmu. Posiada szczególnie negatywny wpływ na działanie narządu wzroku, powodując pogorszenie jakości widzenia. W przypadku zaniedbań ze strony chorego bądź personelu medycznego może prowadzić do całkowitej utraty wzroku.
Cukrzyca a wzrok – jak cukrzyca wpływa na oko?
Narząd wzroku jest szczególnie narażony na zmiany wywołane postępującą cukrzycą. Choroba ta uszkadza najmniejsze naczynia krwionośne w oczach, tym samym powodując uszkodzenia w obrębie siatkówki. Początkowo niezauważalne, z upływem czasu prowadzą do zaburzeń widzenia, a nieleczone mogą skutkować utratą wzroku. Późne powikłania okulistyczne cukrzycy stanowią współcześnie główną przyczynę ślepoty wśród ludzi z krajów rozwiniętych, w wieku od 20 do 65 roku życia.
Objawy niszczenia wzroku przez cukrzycę
Objawy niszczenia wzroku przez cukrzycę są zróżnicowane i mało specyficzne. Zaliczają się
do nich przede wszystkim:
- przejściowe wahania refrakcji oka,
- nawracające jęczmienie i gradówki oka,
- przewlekłe, bakteryjne zapalenia brzegów powiek,
- nawracające bakteryjne zapalenia spojówek,
- zespół suchego oka,
- pogorszenie jakości widzenia o zmroku,
- brak ostrości widzenia,
- mgła przed oczami,
- podwójne widzenie,
- zawężenie pola widzenia,
- pojawienie się w polu widzenia pierścieni, kropek, kresek i błysków świetlnych,
przemieszczających się ciemnych plam, - uczucie napięcia oka,
- zwiększone ciśnienie w oku,
- bóle głowy w części potylicznej.
Najczęstsze choroby oczu występujące przy cukrzycy
Do najczęstszych chorób narządu wzroku, występujących przy cukrzycy, zaliczają się retinopatia cukrzycowa, cukrzycowy obrzęk plamki żółtej, zaćma oraz jaskra wtórna.
▪ Retinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa to choroba rozwijająca się w związku z podwyższonym poziomem glukozy we krwi, odpowiadającym za nasilenie zjawiska glikemii i uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki. W jej przebiegu dochodzi również do powstawania mikrotętniaków, wybroczyn oraz mikrowylewów, czemu sprzyja osłabienie naczyń krwionośnych, wywołane towarzyszącym cukrzycy nadciśnieniem. Objawami retinopatii są obniżona szczelność naczyń, wysięki twarde oraz obrzęki siatkówki. W zaawansowanym stadium choroba może ponadto powodować zaburzenia ostrości widzenia, załamywanie się linii prostych, zniekształcenia oglądanych obiektów, blaknięcie kolorów, a nawet częściową lub całkowitą utratę widzenia.
▪ Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej (makulopatia cukrzycowa)
Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej, znany również jako makulopatia cukrzycowa, to choroba spowodowana nagromadzeniem się płynu w plamce żółtej, znajdującej się w centralnej części siatkówki. Płyn pojawia się w wyniku przenikania z drobnych naczyń naczyniówki i siatkówki, które uległy uszkodzeniu na skutek zmian wywołanych przez cukrzycę. Jego nagromadzenie powoduje obrzęk, a w efekcie uniesienie siatkówki, co prowadzi do znacznego spadku ostrości widzenia.
▪ Zaćma
Zaćma, znana także jako katarakta, to choroba polegająca na zmętnieniu naturalnie przejrzystej soczewki oka. Głównym objawem zaćmy jest obniżenie jakości wzroku, niemożliwe do skorygowania przy pomocy okularów i szkieł kontaktowych. Dla tej choroby charakterystyczne są również oślepianie przez jaskrawe światło i dwojenie jednooczne. Zaćma nie wywołuje dolegliwości bólowych, świądu, zaczerwienienia ani łzawienia oczu, nieleczona może jednak prowadzić do całkowitej utraty wzroku.
▪ Jaskra wtórna
Jaskra to choroba nerwu wzrokowego, powodująca jego postępujący zanik. Zmiany wywołane jaskrą są nieodwracalne i mogą prowadzić do całkowitej utraty zdolności widzenia. Charakterystycznym dla jaskry objawem jest widzenie tęczowych obręczy wokół punktów świetlnych. Chorobie towarzyszą również bóle oka, pogorszenie ostrości oraz zmniejszenie pola widzenia.
Cukrzyca a oczy – gdzie się zgłosić?
Każdy diabetyk, a także wszystkie osoby, które doświadczają niepokojących objawów w obrębie narządu wzroku, powinny zgłosić się do gabinetu okulistycznego. W celu postawienia diagnozy, lekarz specjalista może przeprowadzić następujące badania:
- badanie ostrości wzroku,
- badanie pola widzenia,
- badanie rozpoznawania barw,
- badanie dna oka,
- fotografia barwna dna oka,
- badanie OCT,
- angiografia fluoresceinowa siatkówki,
- badanie USG gałki ocznej
Jak wygląda leczenie okulistyczne u diabetyków?
Diagnoza cukrzycy sprawia, że leczenie okulistyczne w wielu wypadkach musi przybierać szczególny przebieg. Podstawę stanowi dokładna kontrola poziomu cukru we krwi. U diabetyków, doświadczających pogorszenia wzroku, konieczne jest również kontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi, poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. W leczeniu cukrzycowych zmian w obrębie wzroku często stosowane są specjalne preparaty podawane do wnętrza oka – krople oraz maści – a także leki doustne. Do powszechnie wykorzystywanych we współczesnej okulistyce metod terapii zmian cukrzycowych zaliczają się ponadto:
- fotokoagulacja laserowa, polegająca na skupianiu światła lasera w określonych
punktach na siatkówce, w celu zabezpieczenia jej przed odklejaniem i gromadzeniem
się płynu, - irydotomia, czyli wykonanie małego otworu w tęczówce,
- witrektomia, polegająca na usunięciu ciała szklistego z oka i zastąpieniu go
specjalnym płynem lub gazem, - iniekcje doszklistkowe przeciwciał przeciw czynnikowi wzrostu naczyń lub sterydów,
które zmniejszają obrzęk i hamują powstawanie nowych naczyń w siatkówce
Jak dbać o oczy, mając cukrzycę?
Osoby, u których zdiagnozowano początki cukrzycy, powinny niezwłocznie wdrożyć niezbędne działania profilaktyczne, pozwalające właściwie zadbać o wzrok i zapobiegać rozwojowi niebezpiecznych chorób oczu. Do działań tych zaliczają się przede wszystkim:
- dążenie do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy, cholesterolu i trójglicerydów
we krwi, - kontrolowanie wartości ciśnienia tętniczego krwi,
- utrzymywanie diety odpowiedniej dla diabetyków,
- zachowanie właściwego poziomu aktywności ruchowej,
- powstrzymanie się od spożywania wyrobów tytoniowych, które podnoszą ciśnienie
tętnicze oraz stężenie glukozy we krwi, utrudniając kontrolowanie cukrzycy.
W dbaniu o oczy przy cukrzycy niezwykle istotne jest również regularne wykonywanie profilaktycznych badań okulistycznych. Pozwalają one kontrolować stan narządu wzroku i szybko wykrywać choroby typowe dla diabetyków, a następnie wdrożyć właściwe leczenie, zapobiegając powikłaniom, mogącym prowadzić do znacznego ograniczenia sprawności, a nawet całkowitej utraty widzenia.
Źródła:
