Jaka wada wzroku kwalifikuje do orzeczenia o niepełnosprawności?

Szacuje się, że wadę wzroku posiada ponad połowa Polaków powyżej 18 roku życia. Większości z nich do poprawnego funkcjonowania wystarcza zastosowanie okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych. Zdarza się jednak, iż wada wzroku jest na tyle poważna, że utrudnia, a czasem całkowicie uniemożliwia normalne życie. Jaka wada wzroku kwalifikuje do niepełnosprawności?

Niepełnosprawność wzroku – definicja

Za niepełnosprawność wzroku uznaje się wrodzoną lub nabytą wadę narządu wzroku powodującą ograniczenie jego sprawności, rozumiane jako znaczące ograniczenie pola widzenia bądź obniżenie ostrości widzenia w lepszym oku o określoną wartość, także po wyrównaniu wady szkłami korekcyjnymi. Do osób z niepełnosprawnością wzroku zaliczają się osoby słabowidzące oraz niewidome. Różnią się one między sobą możliwością korzystania z poszczególnych funkcji wzrokowych – ostrości i pola widzenia, wrażliwości na światło oraz kontrast, widzenia barw, a także percepcji ruchu i kształtu.

Najczęstsze przyczyny problemów z widzeniem

Do rozwinięcia niepełnosprawności wzroku dochodzi najczęściej na skutek różnorodnych chorób oczu lub chorób ogólnoustrojowych. Przyczyną problemów z widzeniem mogą być także wady wrodzone oraz przebyte urazy.

Choroby oczu

Istnieje wiele chorób oczu, które mogą powodować problemy z widzeniem, a w skrajnych przypadkach także całkowitą utratę wzroku. Są to przede wszystkim:

• Zaćma - choroba powodująca częściowe lub całkowite zmętnienie soczewki, na skutek którego dochodzi do obniżenia ostrości widzenia.
• Jaskra - poważna choroba oczu, która prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i w efekcie całkowitej utraty wzroku.
• Wysoka krótkowzroczność - problemy z widzeniem powodujące niepełnosprawność są często spowodowane wysoką krótkowzrocznością, w tym także krótkowzrocznością zwyrodnieniową (patologiczną), która może prowadzić do zmian w obrębie siatkówki.
• Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) - prowadzi do pogorszenia widzenia oraz zniekształcenia obrazu. Postać wysiękowa tego schorzenia stanowi jedną z głównych przyczyn utraty wzroku przez osoby dorosłe. W postaci suchej zwyrodnienie plamki żółtej powoduje z kolei tak zwany mroczek centralny, który sprawia, iż pacjent jest w stanie widzieć tylko obrzeżami siatkówki.
• Retinopatia wcześniacza - przyczyną niepełnosprawności wzroku może być retinopatia wcześniacza, czyli rozwijające się u dzieci urodzonych przed czasem schorzenie powodujące odwarstwienie siatkówki i w efekcie utratę zdolności widzenia.
• Niedowidzenie oka - do niepełnosprawności może prowadzić zaniedbane niedowidzenie oka, występujące jako następstwo nieskorygowanej wady wzroku lub zeza, a także bez jednoznacznej przyczyny organicznej.

Wady wrodzone

Uszkodzenie wzroku, które może prowadzić do niepełnosprawności, jest często spowodowane chorobami płodu lub matki w czasie ciąży. Najbardziej niebezpiecznymi są przy tym choroby objawiające się wysoką gorączką, szczególnie jeśli wystąpiły w pierwszym trymestrze ciąży, a także zakażenia wewnątrzmaciczne, w tym cytomegalia, toksoplazmoza oraz różyczka.

• Choroby układowe - do powstania poważnych wad wzroku mogą prowadzić powtarzające się krwotoki do ciała szklistego oka, wywołane infekcjami krwi oraz układu krążenia, na przykład anemią, białaczką lub cukrzycą. W wypadku cukrzycy możliwe jest rozwinięcie się retinopatii cukrzycowej powodującej odwarstwienie siatkówki i w efekcie utratę zdolności widzenia.
• Urazy - ograniczenie widzenia lub całkowita utrata wzroku mogą być spowodowane urazami oczu, zarówno mechanicznymi, jak i chemicznymi oraz termicznymi.
• Awitaminoza - uszkodzenie wzroku może być spowodowane awitaminozą, a więc długotrwałym niedoborem witamin na skutek stosowania niewłaściwej diety.

Stopnie niepełnosprawności wzrokowej

W polskim orzecznictwie wyszczególnione zostały trzy stopnie niepełnosprawności wzrokowej: lekki, umiarkowany oraz znaczny.

1. Lekki stopień niepełnosprawności dotyczy osób z obuoczną bezsoczewkowością, osób jednoocznych oraz osób, których ostrość wzroku w lepszym oku po korekcji nie przekracza 25% normalnej ostrości widzenia.
2. Umiarkowany stopień niepełnosprawności dotyczy osób z polem widzenia zawężonym do około 30 stopni oraz osób, których ostrość wzroku w lepszym oku po korekcji wynosi od 6% do 10% normalnej ostrości widzenia.
3. Znaczny stopień niepełnosprawności dotyczy osób z widzeniem lunetowym, a więc z polem widzenia zawężonym do około 20 stopni, oraz osób, których ostrość wzroku w lepszym oku po korekcji nie przekracza 5% normalnej ostrości widzenia.

Przy określaniu stopnia niepełnosprawności wzrokowej brane są pod uwagę również inne czynniki, między innymi odwarstwienie siatkówki oraz postępujące zwyrodnienie barwnikowe siatkówki. Występowanie tych chorób kwalifikuje daną osobę do wyższego stopnia niepełnosprawności.

Jaka wada wzroku kwalifikuje do orzeczenia o niepełnosprawności?

Niepełnosprawność wzroku oraz jej stopień określane są na podstawie oceny ostrości wzroku, oraz pola widzenia. Zmienne te pozwalają wyróżnić osoby z częściowym oraz całościowym uszkodzeniem wzroku.

Od ilu dioptrii można mówić o niepełnosprawności?

O niepełnosprawności można mówić w sytuacji, gdy ostrość wzroku danej osoby ograniczona jest do zakresu od 0,05 do 0,3 dioptrii. Do osób z częściowym uszkodzeniem wzroku, które uznawane są za niepełnosprawne, można zaliczyć osoby mające ograniczone pole widzenia oraz posiadające ubytki w zakresie widzenia barw, widzenia stereoskopowego i nocnego.

Ile dioptrii to ślepota?

Zgodnie z ustaleniami Światowej Organizacji Zdrowia, niewidomą określa się osobę, która nie ma poczucia światła lub posiada ostrość widzenia ograniczoną do mniej niż 0,05 dioptrii w lepszym oku po korekcji. Ślepotę stwierdza się również u pacjentów posiadających pole widzenia w obu oczach ograniczone do 10 stopni od punktu fiksacji.

Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?

W celu uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności konieczne jest zgłoszenie się do powiatowego zespołu do spraw orzekania niepełnosprawności właściwego dla miejsca zamieszkania. W wypadku osób ubiegających się o przyznanie stopnia niepełnosprawności oraz rodziców chcących uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności dziecka słabowidzącego niezbędne jest skompletowanie i złożenie następujących dokumentów:

• wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia,
• dokumentacja potwierdzająca stan zdrowia, w tym wyniki badań oraz wypisy ze szpitala, które mogą wpływać na ustalenie stopnia niepełnosprawności.

Możliwe jest przedstawienie komisji orzekającej o niepełnosprawności kserokopii wymaganych dokumentów, w takiej sytuacji niezbędne jest jednak udostępnienie ich oryginałów do wglądu.

Świadczenia, ulgi i uprawnienia przysługujące osobie z orzeczeniem o niepełnosprawności wzroku

Osobom z orzeczeniem o niepełnosprawności wzroku przysługują różne świadczenia, ulgi i uprawnienia, między innymi specjalne warunki zatrudnienia, świadczenia opiekuńcze, dofinansowania, usługi socjalne i terapeutyczne, a także ulgi podatkowe i ulgi w publicznym transporcie zbiorowym. O rodzaju przysługujących przywilejów decyduje stopień niepełnosprawności.

Jaka wada wzroku kwalifikuje do renty?

Zgodnie z zasadami przyznawania świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do renty kwalifikuje naruszenie sprawności organizmu skutkujące całkowitą niezdolnością do pracy. Oznacza to, że o rentę może ubiegać się osoba, której wada wzroku powoduje niepełnosprawność uniemożliwiającą wykonywanie pracy zarobkowej.

Wada wzroku a zasiłek pielęgnacyjny

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 25 lutego 1995 roku w sprawnie stanów zdrowia, ze względu na które przysługuje zasiłek pielęgnacyjny dziecku w wieku do 16 lat, zasiłek ten przyznawany jest w związku z występowaniem wrodzonych lub nabytych wad wzroku powodujących znaczne ograniczenie jego sprawności – obniżeniem ostrości widzenia w oku lepszym do 0,2 dioptrii po korekcji wzroku lub ograniczeniem pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni.

Jaskra a renta

Renta chorobowa, jak wcześniej wspomniano, przyznawana jest w zależności od stopnia dysfunkcji narządu wzroku. W wypadku jaskry może przysługiwać w sytuacjach poważnego ograniczenia zdolności widzenia. Przy rozpoznaniu jaskry z dobrą funkcją świadczenia rentowne nie są przyznawane.

Czy leczenie niepełnosprawności wzroku jest możliwe?

Dzięki rozwojowi medycyny współcześnie możliwe jest leczenie nawet poważnych schorzeń powodujących ograniczenie widzenia skutkujące niepełnosprawnością wzroku. W celu podjęcia prób usunięcia źródła wady wzroku warto skorzystać z usług doświadczonych specjalistów przyjmujących w sieci nowoczesnych klinik OneDayClinic we Wrocławiu, Oleśnicy, Opolu oraz Gliwicach. Wdrożenie najnowszej technologii pozwala na profesjonalne i bezpieczne leczenie chorób oczu, także tych powodujących niepełnosprawność.