Wzrok to jeden z najważniejszych zmysłów w życiu człowieka. Umożliwia pobieranie z otoczenia informacji, które są następnie wykorzystywane przez mózg w procesie uczenia się. Dzięki wzrokowi możemy czytać, oglądać filmy i seriale, obcować z dziełami sztuki i zachwycać się pięknem otaczającego nas świata. Aby nie utracić tej zdolności, każdy człowiek powinien zadbać o swój narząd wzroku i podjąć stosowne działania zapobiegające jego pogorszeniu.
W jaki sposób zadbać o narząd wzroku?
Dbanie o narząd wzroku wymaga przede wszystkim:
- wyrobienia dobrych nawyków żywieniowych i dostarczania organizmowi niezbędnych składników odżywczych,
- przestrzegania zasad higieny korzystania z urządzeń elektronicznych,
- poddawania się regularnym badaniom okulistycznym,
- wykonywania ćwiczeń oczu,
- nawilżania oczu,
- regularnej aktywności fizycznej.
Dobre nawyki żywieniowe
W dbaniu o zmysł wzroku niezwykle ważne jest stosowanie właściwie zbilansowanej diety. Należy spożywać odpowiednią ilości wody, a także dostarczać organizmowi niezbędne witaminy i składniki mineralne, przede wszystkim:
- witaminę A, czyli beta-karoten, który jest silnym przeciwutleniaczem zwalniającym powodujące uszkodzenie wzroku wolne rodniki i odgrywa istotną rolę w odbieraniu bodźców wzrokowych w siatkówce oka,
- witaminę E, zwaną potocznie witaminą młodości, która jest silnym przeciwutleniaczem i korzystnie wpływa na narząd wzroku,
- witaminę C, biorącą udział w syntezie kolagenu, czyli substancji odpowiedzialnej za trwałość naczyń krwionośnych w gałkach ocznych, a także zapobiegającą miniwylewom i krwotokom podspojówkowym, które mogą prowadzić do uszkodzenia wzroku,
- selen, biorący udział w procesie przekształcania witaminy A w rodopsynę, czyli występujący w siatkówce światłoczuły barwnik, dzięki któremu możliwe jest widzenie po zmierzchu i przy słabym oświetleniu,
- luteinę, chroniącą wzrok przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki i pełniącą istotną rolę w profilaktyce chorób oczu,
- kwasy tłuszczowe omega-3, poprawiające ukrwienie nerwu wzrokowego, zmniejszające aż o 38% ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej i chroniące przed utratą wzroku.
Substancje te można dostarczyć do organizmu, spożywając takie produkty, jak:
- ryby, przede wszystkim dorsz, makrela i łosoś,
- mięso wołowe i cielęce,
- orzechy włoskie i laskowe,
- jaja i sery żółte,
- pomarańcze, grejpfruty i mango,
- czerwone i pomarańczowe warzywa, przede wszystkim pomidor, marchewka i papryka,
- siemię lniane,
- oleje roślinne, przede wszystkim olej rzepakowy i słonecznikowy.
W celu właściwego zadbania o narząd wzroku zaleca się unikanie alkoholu i zaprzestanie spożycia wyrobów tytoniowych.
Higiena korzystania z urządzeń elektronicznych
Podczas korzystania z urządzeń elektronicznych narząd wzroku narażony jest na szkodliwe oddziaływanie niebieskiego światła. Z tego powodu zalecane jest ograniczenie czasu spędzonego przed ekranami komputera, telewizora, tabletu i smartfona. W wypadku osób pracujących przy komputerze jest to jednak niewykonalne. Rozwiązaniem jest robienie częstych przerw podczas korzystania z urządzeń elektronicznych. Zaleca się przy tym stosowanie zasady 30 – 20 – 10, sprowadzającej się do tego, by po każdych 30 minutach wysiłku wzrokowego robić 20 sekund przerwy, w trakcie których należy patrzeć na obiekty znajdujące się w odległości co najmniej 10 metrów od osoby patrzącej. W ramach higieny korzystania z urządzeń elektronicznych zaleca się ponadto zmianę ustawień ekranu i korzystanie ze specjalnych soczewek z filtrem.
Zmiana ustawień ekranu
W celu zapewnienia ochrony wzroku przed negatywnym wpływem niebieskiego światła warto zmienić ustawienia ekranu komputera, tabletu i smartfona. Wskazane jest przejście na tryb nocny, tryb ochrony wzroku lub zastosowanie specjalnych filtrów antyrefleksyjnych. Dostępne są ponadto bezpłatne aplikacje dla urządzeń mobilnych, które automatycznie przyciemniają ekran telefonu i blokują nadmiar niebieskiego światła.
Korzystanie z soczewek z filtrem
W higienie korzystania z urządzeń elektronicznych niezwykle przydatne są specjalne soczewki z filtrem. Ograniczają one oddziaływanie niebieskiego światła na gałki oczne i chronią wzrok przed jego wpływem. Soczewki tego typu mają delikatnie żółte zabarwienie, które jest niemal niedostrzegalne zarówno dla użytkowników okularów, jak i postronnych osób. Ich stosowanie zapobiega nadmiernemu wysiłkowi wzrokowemu i poczuciu dyskomfortu. Zmniejsza ponadto ryzyko wystąpienia niebezpiecznych dla zdrowia, nieodwracalnych zmian wywołanych oddziaływaniem na oczy niebieskiego światła emitowanego przez monitory, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej, które może prowadzić do trwałej ślepoty.
Regularne badania okulistyczne
Regularne badania okulistyczne pozwalają wykrywać nieprawidłowości w obrębie narządu wzroku. Dzięki nim możliwe jest zdiagnozowanie wielu chorób, krótkowzroczności, dalekowzroczności oraz innych problemów z widzeniem już we wczesnym stadium. Do gabinetu okulistycznego warto udać się przynajmniej raz na dwa lata i poddać takim badaniom, jak:
- badanie ostrości widzenia do dali, które pozwala ocenić zdolność rozdzielczą siatkówki,
- badanie ostrości widzenia do bliży, przeprowadzane w celu dokonania oceny widzenia z odległości zazwyczaj potrzebnej do czytania, ustalonej na około 30 centymetrów,
- badanie astygmatyzmu, pozwalające na wykrycie i ustalenie wartości astygmatyzmu.
Zaleca się także okresowe wykonywanie tonometrii, czyli badania pozwalającego na zmierzenie ciśnienia w gałce ocznej.
Ćwiczenia oczu
W profilaktyce wzroku warto również sięgnąć po proste ćwiczenia pozwalające zniwelować zmęczenie oczu. Najprostszym z nich jest rozruch gałek ocznych, polegający na kierowaniu ich jak najdalej i przesuwaniu wzroku w różnych kierunkach bez poruszania głową. Można również zataczać oczami powolne kręgi lub rysować wzrokiem znak nieskończoności. Ćwiczenia tego typu prowadzą do usunięcia napięcia mięśni oczu i poszerzenia pola widzenia.
Nawilżanie oczu
Nawilżanie oczu stanowi istotny element profilaktyki wzroku. W tym celu wykorzystuje się specjalne krople, posiadające w swoim składzie takie substancje czynne, jak kwas hialuronowy, który wiąże szczątkowy film łzowy i tym samym zapewnia oczom długotrwałe nawilżenie. Krople do oczu powinny być stosowane zapobiegawczo przez wszystkie osoby przebywające w klimatyzowanych pomieszczeniach i spędzające wiele czasu przed ekranami urządzeń elektronicznych.
Regularna aktywność fizyczna
Regularna aktywność fizyczna polepsza ukrwienie siatkówki, naczyniówki oraz nerwu wzrokowego i stymuluje produkcję istotnej w procesie widzenia rodopsyny – barwnikowego związku chemicznego odpowiedzialnego za lepsze widzenie po zmroku.
Jak postąpić w obliczu pogarszającego się wzroku?
W obliczu pogarszającego się wzroku należy czym prędzej udać się na badanie okulistyczne. Powodem do wizyty powinny być takie objawy, jak:
- pogorszenie jakości widzenia,
- odczuwanie pieczenia lub suchości oka,
- uczucie ciała obcego w oku,
- ból gałki ocznej,
- nadmierne łzawienie oczu.
Dzięki regularnym badaniom wzroku można wykryć wszystkie ewentualne zmiany chorobowe i szybko wdrożyć niezbędne leczenie.
Dlaczego nie należy zaniedbywać wzroku?
Oczy są niezwykle wrażliwym narządem, podatnym na działanie wielu różnorodnych czynników zewnętrznych. Dzięki właściwej higienie narządu wzroku i objęciu go odpowiednią opieką można uniknąć pogorszenia jakości wzroku oraz różnorodnych chorób, które mogą prowadzić do poważnych powikłań, także całkowitej utraty zdolności widzenia.
