Kanaliki łzowe to niewielkie, ale bardzo ważne struktury odpowiadające za odprowadzanie łez z powierzchni oka do jamy nosowej. Kiedy dochodzi do ich niedrożności, pojawiają się takie problemy jak nadmierne łzawienie, suchość oka (Zespół Suchego Oka – ZSO) czy przewlekłe podrażnienia. Na szczęście współczesna okulistyka oferuje skuteczne metody leczenia, w tym płukanie kanalików łzowych oraz stosowanie specjalnych zatyczek.
Problemy z kanalikami łzowymi – kiedy pojawiają się dolegliwości?
Kanaliki łzowe, choć bardzo drobne, pełnią kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu oka. Ich zadaniem jest odprowadzanie nadmiaru łez, co zapewnia odpowiednie nawilżenie powierzchni gałki ocznej i chroni ją przed infekcjami. Kiedy dochodzi do zaburzeń drożności kanalików, mogą wystąpić dwie najczęstsze przypadłości: nadmierne łzawienie oraz Zespół Suchego Oka (ZSO).
Nadmierne łzawienie pojawia się zazwyczaj wtedy, gdy kanaliki łzowe są częściowo lub całkowicie zablokowane. Przyczyną mogą być stany zapalne, urazy mechaniczne, a także zmiany związane z wiekiem. Zalegające łzy nie są prawidłowo odprowadzane, co prowadzi do ich wypływania na policzki i uczucia ciągłego „mokrego oka”. U niektórych pacjentów pojawiają się również nawracające stany zapalne spojówki lub brzegów powiek, spowodowane zastojem łez i namnażaniem się bakterii.
Z kolei Zespół Suchego Oka (ZSO) często wynika z nadmiernego odparowywania łez lub niewystarczającej ich produkcji. Choć w tym przypadku przyczyną nie zawsze jest niedrożność kanalików, to jednak w leczeniu stosuje się rozwiązania związane właśnie z kontrolą odpływu łez. Niedrożność kanalików może być celowo indukowana, aby zatrzymać łzy na powierzchni oka i poprawić jego nawilżenie.
Jak leczy się problemy z kanalikami łzowymi?
Leczenie zależy od przyczyny dolegliwości. W przypadku nadmiernego łzawienia podstawową metodą diagnostyczno-terapeutyczną jest płukanie kanalików łzowych. Zabieg wykonywany w gabinecie okulistycznym polega na wprowadzeniu specjalnego płynu fizjologicznego przez punkty łzowe do kanalików i sprawdzeniu, czy przepływa on swobodnie do jamy nosowej. Jeśli płyn nie odpływa prawidłowo, świadczy to o niedrożności, którą czasami można usunąć właśnie poprzez takie płukanie. Jest to procedura szybka, mało inwazyjna i zazwyczaj wykonywana w znieczuleniu miejscowym.
W przypadkach, gdy przyczyną problemu jest trwała blokada przewodów łzowych, stosuje się bardziej zaawansowane zabiegi, takie jak sondowanie kanalików czy chirurgiczne udrażnianie dróg łzowych.
Natomiast w leczeniu Zespołu Suchego Oka często wykorzystuje się zatyczki do kanalików łzowych (tzw. punctal plugs). Są to maleńkie, silikonowe lub kolagenowe wkładki umieszczane w punktach łzowych, które blokują odpływ łez. Dzięki temu łzy dłużej pozostają na powierzchni oka, co zwiększa jego nawilżenie i zmniejsza uczucie pieczenia czy piasku pod powiekami. Zatyczki mogą być tymczasowe (kolagenowe, które samoistnie się rozpuszczają) lub stałe (silikonowe, które można usunąć w dowolnym momencie).
Kiedy warto zgłosić się do specjalisty?
Problemy z kanalikami łzowymi nie powinny być bagatelizowane. Nadmierne łzawienie utrudnia codzienne funkcjonowanie, powoduje podrażnienia skóry wokół oczu, a w dłuższej perspektywie może prowadzić do stanów zapalnych. Z kolei Zespół Suchego Oka znacząco obniża komfort życia i nieleczony może prowadzić do uszkodzenia rogówki.
Warto udać się do okulisty, jeśli:
- Twoje oczy nadmiernie łzawią lub są chronicznie zaczerwienione,
- odczuwasz suchość, pieczenie i uczucie „piasku pod powiekami”,
- masz wrażenie, że łzy nie odpływają prawidłowo,
- zauważyłeś częste infekcje spojówek lub powiek.
Wczesna diagnostyka i odpowiednio dobrane leczenie – od prostego płukania kanalików po zastosowanie zatyczek – mogą szybko przywrócić komfort widzenia i zapobiec poważniejszym komplikacjom.
