Ciało obce dostaje się do oka w następstwie urazu, wypadku, nieostrożności lub różnorodnych zdarzeń losowych. Może ono umiejscowić się w worku spojówkowym, oczodole lub nabłonku rogówki. Zdarza się także, że wbija się w element budowy gałki ocznej, powodując na niej otwartą ranę. Obecności ciała obcego w oku towarzyszą określone objawy, przede wszystkim ból i nadmierne łzawienie. Jakie obiekty najczęściej wpadają do oka i w jaki sposób należy się zachować w tej sytuacji? Kiedy konieczne jest skorzystanie z pomocy lekarza okulisty?
Ciało obce w oku – jakie objawy można zaobserwować?
W następstwie wpadnięcia do oka ciała obcego pojawiają się takie dolegliwości, jak:
- uczucie kłucia i ucisku na gałkę oczną,
- silny ból,
- wzmożone łzawienie,
- zaczerwienienie oka.
W niektórych wypadkach może także wystąpić krwistek, a więc krew w przedniej komorze oka, a także zamglenie obrazu i utrata ostrości wzroku oraz pojawienie się błysków świetlnych i mroczków przed oczami.
Objawy przedostania się ciała obcego do oczodołu
W sytuacji, w której ciało obce przedostało się do oczodołu, występują zaburzenia widzenia, ból przy poruszaniu okiem oraz obrzęk powiek. Stan ten może skutkować takimi powikłaniami, jak zapalenie oczodołu oraz tworzenie się ropni i ropniaków. Przy obecności ciała obcego w oczodole istnieje również ryzyko przeniesienia się stanu zapalnego na struktury mózgu.
Objawy wniknięcia ciała obcego w oko
W następstwie wniknięcia ciała obcego w oko można zaobserwować perforację gałki ocznej, stan zapalny, krwotok do ciała szklistego i uszkodzenie oraz odwarstwienie siatkówki. Objawem tego stanu jest również zaćma.
Co najczęściej powoduje dyskomfort?
Ciałem obcym, które najczęściej wpada do oka, są bez wątpienia rzęsy. Pod powieki wielokrotnie przedostają się również pyłki, ziarenka piasku oraz niewielkie owady. Zwykle dochodzi do tego w czasie przebywania na świeżym powietrzu. Dyskomfort w oku mogą powodować także różnego rodzaju opiłki i wióry, które dostają się do worka spojówkowego podczas wykonywania różnorodnych czynności manualnych, przede wszystkim w momencie, gdy nie zostaną zachowane niezbędne zasady bezpieczeństwa. Najbardziej niebezpieczne jest wpadnięcie do oka opiłków żelaza, miedzi, rtęci, aluminium, cynku, ołowiu oraz niklu. Nie tylko mogą one bowiem wbić się w gałkę oczną, lecz mają także działanie toksyczne dla człowieka.
Pierwsza pomoc przy ciele obcym w oku – jak sobie pomóc?
W wypadku dostania się ciała obcego do oka należy zachować spokój i pod żadnym pozorem nie pocierać podrażnionych oczu. Może to bowiem powodować zadrapanie gałki ocznej i wiąże się z ryzykiem uszkodzenia rogówki, które prowadzi do zaburzenia zdolności widzenia i powoduje konieczność wdrożenia odpowiedniej farmakoterapii. By pomóc sobie w obliczu dostania się do oka ciała obcego, należy przede wszystkim zwiększyć częstotliwość mrugania, a jeżeli to nie pomoże, przemyć oczy wodą i zaaplikować krople do oczu.
Zwiększenie częstotliwości mrugania
Zwiększenie częstotliwości mrugania pozwala wspomóc naturalne mechanizmy oczyszczania oczu. Ułatwia rozprowadzenie łez po całej powierzchni gałki ocznej i przyspiesza usuwanie ciał obcych, powodujących jej podrażnienie. Zalecane jest spoglądanie w dół i kontynuowanie szybkiego mrugania przez kilka minut celem usprawnienia spływania łez.
Przemycie oczu wodą
Jeżeli zwiększenie częstotliwości mrugania nie przyniosło pożądanych rezultatów, warto spróbować przemyć oczy wodą. Wymaga to wlania odrobiny letniej wody z kranu do kieliszka lub niewielkiej szklanki, zbliżenia naczynia do oka i oparcia jego brzegu o kość policzkową, tuż pod dolną powieką. Następnie należy odchylić głowę do tyłu i pozwolić, by woda spłynęła do oka. Zabieg w razie potrzeby można powtórzyć kilka razy, powstrzymując się przy tym przed zamykaniem powiek. Płukanie oka da się przeprowadzić także pod prysznicem.
Zaaplikowanie kropli do oczu
Do usunięcia ciała obcego z oka można również wykorzystać nawilżające krople do oczu, czyli tak zwane sztuczne łzy, lub roztwór soli fizjologicznej. W tym celu należy zaaplikować niewielką ilość specyfiku bezpośrednio do oka i pozwolić mu wypłynąć. Wysączające się krople powinny wypłukać ciało obce spod powieki.
Jeżeli ciało obce dostało się do oka osoby noszącej szkła kontaktowe, powinna ona niezwłocznie wyjąć soczewki i dopiero wtedy podjąć próbę usunięcia powodującego dyskomfort elementu.
W jakich sytuacjach zgłosić się do specjalisty?
Znajdującego się w oku ciała obcego nie należy usuwać w sposób mechaniczny, jeżeli więc wszystkie próby wypłukania zawiodły, konieczne jest zasięgnięcie pomocy medycznej. W tym celu najlepiej udać się na wizytę do okulisty. Ewentualnie można również skorzystać z pomocy lekarza rodzinnego. Jeżeli ciało obce wbiło się głęboko w gałkę oczną, należy udać się na ostry dyżur okulistyczny, gdzie fachowa pomoc może zostać udzielona w warunkach bloku operacyjnego. Do lekarza należy zgłosić się również w sytuacji, gdy po wpadnięciu ciała obcego do oka przez okres dłuższy niż dwa dni utrzymują się takie objawy, jak:
- zaczerwienienie oka,
- czułość gałki ocznej,
- ból oczu, odczuwany głównie podczas otwierania i zamykania powiek,
- nadmierne łzawienie,
- zamazane widzenie.
- uczucie posiadania czegoś w oku.
Dolegliwości te występują często przy otarciu rogówki, przed wizytą u lekarza warto więc zakleić oko celem jego unieruchomienia. Każdy wykonany przez gałkę oczną ruch może bowiem powodować powstanie dalszych zadrapań i zwiększa ryzyko uszkodzenia narządu wzroku.
Jak pomóc może specjalista?
Lekarz specjalista w pierwszej kolejności przeprowadza badanie w lampie szczelinowej. Po zlokalizowaniu ciała obcego usuwa je przy użyciu stosownych narzędzi. Zabieg tego typu trwa zazwyczaj tylko kilka minut i jest przeprowadzany po uprzednim podaniu znieczulenia miejscowego. Pacjentowi następnie zakładany jest opatrunek. Otrzymuje on również receptę na krople zapobiegające rozwojowi zakażenia i przyspieszające proces gojenia. Jeżeli w trakcie badania zostanie stwierdzone uszkodzenie rogówki, pacjent otrzyma od lekarza okulisty krople antybiotykowe oraz leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Ciałem obcym w oku są najczęściej rzęsy, pyłki, ziarna piasku i niewielkie owady - zdarza się jednak, że pod powieki przedostają się również różnorodne opiłki i wióry. Powodują one między innymi dolegliwości bólowe, pieczenie, zaczerwienienie i nadmierne łzawienie. W następstwie przedostania się ciała obcego do oka należy zachować spokój i nie pocierać powiek. Zaleca się zwiększenie częstotliwości mrugania i przemycie oka wodą oraz zaaplikowanie specjalnych kropli do oczu. U osób noszących szkła kontaktowe konieczne jest niezwłoczne usunięcie soczewek. Jeżeli po wypłukaniu oka wciąż utrzymuje się uczucie dyskomfortu, należy udać się do lekarza. Okulista nie tylko usunie ciało obce z oka, lecz także fachowo oceni wywołane nim uszkodzenia gałki ocznej i w razie konieczności przepisze stosowne leki.
