Zaćmą nazywana jest choroba wzorku polegająca na degeneracji i zmętnieniu soczewki oka. Choć wiele czynników uznaje się dziś za przyczyny zaćmy, jako główny powód należy zawsze wymieniać wiek. Zaćma jest niestety w głównej mierze chorobą osób starszych – według WHO, czyli Światowej Organizacji Zdrowia, cierpi na nią nawet 20 milionów ludzi na całym świecie.

Objawy zaćmy i możliwe powikłania związane z nieleczeniem zaćmy są dla wielu pacjentów trudne do zaakceptowania, dlatego jej szybka diagnoza i poprawne leczenie są dziś tak istotne. Na co należy zwrócić uwagę, by ocenić swoje szanse na zachorowanie i co robić, gdy pierwsze objawy zaćmy zaczynają Ci dokuczać?

Główne przyczyny zaćmy

Ze względu na przyczyny pojawienia się zaćmy, możemy wyróżnić kilka głównych rodzajów choroby. Najpopularniejszą z nich jest zaćma starcza, związana z wiekiem pacjenta. Nie należy jednak z góry zakładać, iż dotyka ona tylko osób starszych. Różnego rodzaju urazy oczu, przyjmowanie sterydów, przewlekłe choroby tarczycy, cukrzyca, a nawet krótkowzroczność mogą przyczynić się do pojawienia się zaćmy również u osób młodych. Wbrew powszechnej opinii jest to więc choroba, która może mieć zarówno charakter wrodzony, jak i nabyty. Na co zwrócić uwagę, by określić ryzyko wystąpienia zaćmy?

Główną przyczyną pojawienia się zaćmy jest wiek. 99% zdiagnozowanych przypadków dotyczy osób po 50 roku życia.

Jest to związane z naturalnymi procesami starzenia się soczewki, z powodu których dochodzi do obniżenia ostrości wzroku zarówno z bliska, jak i z daleka. Wszelkie zaburzenia widzenia charakteryzujące się zmętnionym i niewyraźnym obrazem oraz widoczna zmiana koloru źrenicy z czarnego na szarobiały są wystarczającym powodem do obaw. Zaćma to jedna z tych wad wzroku, których korekta odbywa się jedynie poprzez zabieg wstawienia nowej, sztucznej soczewki. Przechodzi go w Polsce co najmniej 6 tysięcy osób rocznie.

 

Chcesz wyleczyć zaćmę komfortowo, szybko i skutecznie? Zapoznaj się z naszą ofertą!

 

Kolejnym rodzajem zaćmy jest zaćma wrodzona. Może mieć ona podłoże genetyczne, być związana z zaburzeniami metabolicznymi lub zostać wywołana stosowaniem pewnych leków zabronionych podczas ciąży. Jeśli matka chorowała podczas ciąży na jakiekolwiek zakażenie wirusowe, na przykład:

  • różyczkę,
  • żółtaczkę zakaźną
  • lub grypę,

wzrok dziecka powinien być przez pierwsze lata życia kontrolowany pod kątem wystąpienia zaćmy. Katarakta o podłożu genetycznym może pojawić się zarówno u nowonarodzonego dziecka jak i w pierwszych latach życia malucha, dlatego uważna obserwacja jego zachowania oraz wyczulenie na różnego rodzaju odchylenia od normy są niezwykle istotne.

Ostatnia grupa przyczyn, wynikających w głównej mierze z różnego rodzaju chorób przewlekłych prowadzi do zaćmy wikłającej. Stany zapalne oka, jaskra, odwarstwienie siatkówki, urazy, a także choroby takie jak cukrzyca i zaburzenia funkcjonowania tarczycy mogą przyczynić się do pojawienia się zaćmy nawet w bardzo młodym wieku. Zaćma cukrzycowa jest jedną z najszybciej rozwijających się odmian choroby i prowadzi do bardzo rozległego uszkodzenia wzroku. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów zaćmy, jedynym wyjściem jest leczenie operacyjne.

Leczenie zaćmy

Operacyjne wszczepienie nowej, sztucznej soczewki jest jedynym sposobem pozbycia się zaćmy, niezależnie od jej podłoża. Dzisiejsza medycyna jest w stanie zapewnić szybkie i komfortowe zabiegi, dla których ryzyko powikłań jest niewielkie, a szanse na pełne odzyskanie sprawności wzrokowej bardzo duże. Operacji zaćmy dokonuje się raz, dlatego warto wcześniej poznać swoje możliwości i wybrać opcję, która jest najlepsza z każdego punktu widzenia. Często niewielka różnica cenowa może oznaczać ogromny skok jakości wzroku po operacji – w OneDayClinic pozwolimy wybrać Ci taką soczewkę, by rezultaty zabiegu satysfakcjonowały zarówno nas, jak i Ciebie. W związku z przyczynami powstawania zaćmy, nie istnieją bezpośrednie sposoby jej zapobiegania. Wczesna diagnoza jest w stanie zapewnić najlepsze rezultaty operacyjne.

Obserwacja swojego stanu zdrowia jest kluczem do szybkiej i poprawnej diagnozy, a stąd już tylko jeden krok do odzyskania pełnego zakresu widzenia. Jeśli zauważysz niepokojące zmiany, nie wahaj się – skonsultuj się ze specjalistą i już dziś pozbądź się problemów z widzeniem.

 

Rodzaje zaćmy a jej przyczyny

Zaćma starcza

Jak donoszą raporty Światowej Organizacji Zdrowia, ponad 90% przypadków wystąpienia zaćmy dotyczy osób po 50 roku życia.

Baza osób chorych na zaćmę w Polsce przekracza natomiast 800 tysięcy pozycji. Większość tych osób to oczywiście osoby starsze, zwykle po 70. roku życia, a wśród nich nieco większy odsetek stanowią kobiety.

Statystyki dotyczące powodów, dla których to kobiety są bardziej narażone na rozwój zaćmy nie są jednak znane. Pewna jest natomiast główna przyczyna powstawania zaćmy u osób starszych, a są nią naturalne procesy starzenia się organizmu.

W miarę upływu czasu soczewka oka traci swoje naturalne zdolności akomodacyjne, a jej struktura staje się grubsza i cięższa. Soczewka mętnieje, skutkiem czego jest utrudnione przenikanie przez nią promieni świetlnych. Te, zatrzymane przez soczewkę nie są w stanie w pełni dotrzeć do siatkówki i stworzyć dokładnego obrazu widzianej przestrzeni.

Z powodu rozwijającej się zaćmy, chorzy mogą zaobserwować takie objawy jak osłabienie jakości widzenia, zamazywanie się przedmiotów w bliskim otoczeniu i lepsze widzenie obiektów oddalonych oraz pogorszenie widzenia po zmierzchu. Osoba postronna może natomiast zauważyć rozwój zaćmy u swoich bliskich poprzez obserwację koloru ich źrenicy, która przybiera bardziej szary i mleczny odcień. Znając ryzyko zachorowania na zaćmę, każda osoba po 50. roku życia powinna poddawać się regularnym badaniom wzroku, obserwować dokładnie jakość widzenia i niezwłocznie udać się do okulisty w przypadku nagłego pogorszenia się jakości wzroku.

Specjaliści wyróżniają trzy podstawowe rodzaje zaćmy starczej, które uwarunkowane są lokalizacją zmętnienia w soczewce. Od niej też zależeć mogą pojawiające się objawy zaćmy. Nieświadomość różnic pomiędzy poszczególnymi rodzajami zaćmy prowadzi do tego, że wiele osób przypisuje zaćmie wyłącznie jeden zestaw objawów i skutecznie ignoruje pozostałe sygnały.

I tak na przykład zaćma korowa polega na zmętnieniu soczewki zlokalizowanym w jej powierzchniowych warstwach. Oprócz zaburzonej ostrości wzroku, u osób z zaćmą korową może pojawić się podwójne widzenie.

Zaćma podtorebkowa czaszowata to z kolei zmętnienie tylnej torebki soczewki, przebiegające znacznie wolniej niż inne warianty zaćmy. Objawy tego typu katarakty są zwykle dość nasilone, a pacjenci często doświadczają rozszczepienia światła oraz towarzyszącego mu olśnienia lub oślepienia, utrudniającego wykonywanie niektórych czynności. Ostatnim wariantem jest zaćma jądrowa, która postępuje bardzo powoli i zwykle jest łatwa do przeoczenia. Zaćma jądrowa nie powoduje zaburzenia ostrości widzenia, natomiast stopniowo prowadzi do rozwoju krótkowzroczności.

 

Sprawdź również:

Zaćma jądrowa – jakie są jej objawy?

Zaćma pourazowa – czym się odróżnia od innych rodzajów zaćmy?

Rodzaje zaćmy – klasyfikacja według lokalizacji zmian

Zaćma wrodzona

Kolejna z przyczyn powstawania zaćmy w zupełności odbiega od schematu przypadku pierwszego i nie jest w żaden sposób związana z wiekiem przekwitania. Zaćma wrodzona to dolegliwość, która może pojawić się w momencie narodzin lub rozwinąć się w pierwszych latach życia. Przyczyną całkowitego lub częściowego zmętnienia soczewki mogą w tym przypadku być różne anomalie metaboliczne lub zmiany chromosomalne. Do rozwoju zaćmy u małych dzieci może przyczynić się też przebieg ciąży, a w szczególności spożywane przez matkę w trakcie trwania ciąży lekarstwa.

Katarakta wrodzona może wynikać z nieprawidłowego rozwoju oka w pierwszych miesiącach życia płodowego. Za jej powstanie odpowiadają często choroby matki w tymże okresie ciąży. Szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci, których matka cierpiała podczas ciąży na zakażenia wirusowe, takie jak różyczka, żółtaczka zakaźna oraz grypa. Zaćma wrodzona może pojawić się też u dziecka w ramach uwarunkowania genetycznego, to jest w przypadku gdy jest ona cechą dziedziczną i rodzinną.

Zaćma wrodzona może rozwinąć się w jednym oku, jednak są też przypadku pojawienia się choroby w obu oczach.

Ten charakterystyczny rodzaj zaćmy może często nie dawać żadnych objawów poza zaburzeniami widzenia nawet przez kilka lat. Z czasem możliwe będzie jednak zauważenie szarej źrenicy. Część dzieci doświadcza oczopląsu, lub pozornie bez powodu będzie często uciskać oko piąstką lub palcami. Zaćma wrodzona pogłębia się z wiekiem, dlatego niezwykle ważna jest uważna obserwacja dziecka przez rodziców i interweniowanie w momencie zauważenia niepokojących objawów.

 

Zaćma wikłająca

Ostatnią przyczynę zaćmy mogą stanowić przeróżne dolegliwości oczu oraz pewne choroby ogólne. U osoby, która przebyła w swoim życiu stanu zapalne oka, stwierdzono u niej jaskrę bądź też nastąpiło odwarstwienie siatkówki, wystąpienie zaćmy wiąże się z dość wysokim prawdopodobieństwem.

Zaćma ma też duże prawdopodobieństwo i idealne warunki do rozwoju u osób chorych na cukrzycę. Zaćma cukrzycowa rozwija się niezwykle szybko, zwłaszcza u pacjentów młodych i zwykle prowadzi do rozległego uszkodzenia wzroku.

Innym wariantem zaćmy wikłającej jest zaćma polekowa, która jest wywoływana przyjmowaniem niektórych leków. Na szczególną uwagę zasługują tu leki sterydowe oraz nasercowe, stosowane między innymi u chorych na astmę. Dyskredytować nie należy również poważnych operacji, takich jak usunięcie przytarczyc (zaćma tężyczkowa), oraz chorób nowotworowych gałki ocznej. Większość z nich może bowiem pojawić się u osób młodych, które w normalnej sytuacji nie stanowiłyby typowej grupy ryzyka zachorowania na zaćmę.

Przyczyn wystąpienia zaćmy nie ma wiele, choć wciąż odkrywane są nowe przypadki pojawienia się choroby u osób nie będących w wieku poprodukcyjnym. Wzrok to jednak jeden z najważniejszych zmysłów człowieka, dlatego warto uważnie obserwować wszelkie zmiany zachodzące w jego obrębie i zgłaszać niepokojące sygnały okuliście lub nawet lekarzowi rodzinnemu. Choć leczenie zaćmy to zwykle wyłącznie metody operacyjne, wczesne wykrycie choroby może stać się szansą na uzyskanie lepszych rezultatów leczenia.

 

 

4.7/5 - (8 votes)